Do pracy nad projektem przystąpiła niemal cała ekipa, która pracowała przy The Animated Series na czele której znaleźli się "ojcowie" animowanego Batmana: Bruce Timm i Eric Radomski. Obaj podjęli się reżyserii i współprodukcji obrazu. Oczywiście wspierać ich mieli pozostali reżyserzy Batman: The Animated Series, wśród których zabrakło jedynie Dicka Sebasta (Robin's Reckoning, Dreams in Darkness, What is Reality?) i Kenta Butterwortha (Christmas with the Joker). Do ich obowiązków należało stworzenie ujęć i tzw. storyboardów, czyli inaczej mówiąc rozrysów scen. Produkcją zajęli się Benjamin Melniker i Michael Uslan, którzy wcześniej pracowali jako producenci wykonawczy przy dwóch pierwszych Batmanach Tima Burtona.

Główny zarys historii na bezpośrednie zlecenie Warner Bros. stworzył Alan Burnett (jeden z producentów i współtwórców serialu animowanego). Burnett miał już za sobą kilka pomysłów na podstawie, których powstały odcinki The Animated Series. Przede wszystkim to jemu zawdzięczamy pierwszą część dwuczęściowej opowieści Two-Face (jedną z ważniejszych w całej serii), Read My Lips (pierwszy odcinek ze Scarface'em), Mudslide, Riddler's Reform czy Time Out of Joint. Scenariusz Mask of the Phantasm wyszedł spod pióra (a może raczej spod piór) Burnetta, Paula Dini'ego, Martina Pasko oraz Michaela Reavesa. Wszyscy trzej podobnie jak Burnett pracowali już wcześniej przy tworzeniu fabuł do telewizyjnego odpowiednika. Jeśli chodzi o Paula Dini'ego to chyba nie trzeba go specjanie przedstawiać, ponieważ każdy kto choć trochę interesuje się Batman: The Animated Series i oglądał większość odcinków wie kim Dini jest dla animowanego świata Batmana.

To właśnie Dini obok Bruce'a Timma jest osobą, która najbardziej kojarzy się z tym serialem i to właśnie on napisał najwięcej scenariuszy do odcinków serialu wśród których są takie perełki jak Heart of Ice, Almost Got 'Im, Joker's Favor, Harley & Ivy, The Laughing Fish, The Man Who Killed Batman. Natomiast Michael Reaves ma w dorobku skrypty takich epizodów jak Avatar i I Am the Night. Był również jednym ze scenarzystów serialu telewizyjnego Star Trek: The Next Generation. Warto dodać, że Dini i Reaves stworzyli pomysł na fabułę odcinka Pretty Poison, w którym po raz pierwszy pojawia się Pamela Isley alias Poison Ivy, a trzy lata wcześniej razem z Timmem tworzyli scenariusze do innej popularnej kreskówki - Tiny Toon Adventures (u nas znanej jako Animaniacy). Najmniejszym dorobkiem pośród powyżej wymienionych może pochwalić się Martin Pasko, autor scenariusza do See No Evil oraz współtwórca Paging the Crime Doctor. Pasko był również edytorem ostatecznych wersji odcinków Feat of Clay, Vendetta i The Cape and Cowl Conspiracy.

Za casting do filmu odpowiadać miała Andrea Romano, której wcześniejsza praca przy Batman: The Animated Series pokazała, że jest wybitną specjalistką od dobierania głosów do kreskówek. Co tu dużo mówić - głos to połowa sukcesu i tak też właśnie było w tym przypadku. Skomponowanie muzyki powierzono Shirley Walker podpisującej się również pod kierownictwem muzycznym i muzyką do serialu animowanego. Walker wcześniej współpracowała z Danny Elfmanem przy partyturze do pierwszego Batmana, Nocnej zmiany (Nightshift) oraz Dicka Tracy. Shirley jest również autorką muzyki do serialu telewizyjnego z innym komiksowym bohaterem DC - The Flash oraz Tiny Toon Adventures. (Co ciekawe, podobnie jak w Batman: The Animated Series autorem tematu przewodniego do Flasha jest Danny Elfman). Jako ciekawostkę można dodać, że przy Mask of the Phantasm razem z Walker jako syntezator muzyki współpracował inny znany kompozytor muzyki filmowej - Hans Zimmer. Można powiedzieć, że był to pewnego rodzaju mały ukłon Niemca w kierunku Shirley Walker, ponieważ kompozytorka wiele razy pracowała z nim przy jego ścieżkach dźwiękowych spośród których wystarczy chociaż wymienić takie tytuły jak Ich własna liga (A League Of Their Own) lub Ognisty podmuch (Backdraft). Shirley Walker jest jedną z najbardziej znanych i utalentowanych kobiet-kompozytorek oraz dyrygentek w świecie filmu co potwierdza muzyką do Mask of the Phantasm.

  MASK OF THE PHANTASM: O PRODUKCJI

W trakcie prac nad scenariuszem Michael Reaves zasugerował, że wyjściowym elementem dla całości będzie dylemat przywdziania przez Bruce'a maski Batmana. (Oryginalny tytuł filmu, wymyślony zresztą przez Reavesa, brzmiał dokładnie Masks, ale nie spodobał się szefostwu Warner Bros. Animation). Intencją Paula Diniego było, aby każda z retrospekcji nieszczęśliwej miłości Bruce'a miała "tendencję do pogarszania, podczas gdy początkowo wydaje się, że sytuacja się polepszy". Mówi Dini: "Bruce planował stać się Mrocznym Mścicielem, aż nagle w jego życiu pojawia się ta piękna, cudowna, inteligentna i zabawna kobieta, która może okazać się aniołem, na którego czekał". Los jednak postanowił inaczej. Szczęście nie było nigdy pisane obojgu. Oczyszczanie miasta z przestępców staje się pasją Bruce'a. "Gdy Bruce zakłada pierwszy raz maskę Batmana, Alfred wykrzykuje 'Mój Boże!', reagując przerażeniem, ponieważ ma przed oczyma człowieka, który od dziecka dorastał pod jego okiem, a który teraz pozwala poświęcić swe życie rządzy zemsty i kary, co jest nie do opisania" wyjaśnia Reaves.

"Moim zamiarem było napisać historię miłosną z Bruce'em w roli głównej, ponieważ nikt wcześniej tego nie zrobił w serialu. Chcieliśmy stworzyć rozbudowaną opowieść. Nasza historia opowiada o dziewczynie, która uciekła; jedynej kobiecie, która mogła odwieść Bruce'a od założenia maski Batmana. Wszystko to miało dziać się w głowie Bruce'a" mówi Alan Burnett, który na początku miał sam napisać cały scenariusz - czego w praktyce nie można było pogodzić z równoczesną produkcją kolejnych odcinków serialu animowanego. Burnett wziął na siebie pierwszy akt, który kończy się na scenie śmierci Buzza Bronskiego. Pozostali scenarzyści podzielili się obowiązkami. Martin Pasko odpowiadał za większość segmentów z retrospekcjami (inspirowanych filmem Obywatel Kane), Michael Reaves napisał finał filmu, a Paul Dini ogólnie dopracował całość, łatając nieścisłości i luki w skrypcie. Mówi Alan Burnett: "Wszyscy czterej pracowaliśmy równocześnie nad scenariuszem, ponieważ gonił nas termin. Nie było zbyt wiele czasu. Ja napisałem treatment, rozpisałem go dość dokładnie ponieważ wiedziałem, że podzielę go na sekcje dla każdego ze współscenarzystów. Zresztą każdy z nich dostarczał mi swoje uwagi, kiedy byłem w trakcie jego tworzenia. Praca w gupie dobrze się sprawdziła. Po tym jak napisałem czterdzieści pierwszych stron scenariusza, następna sekcja powędrowała do Marty'ego [Paśko], w tym scena z Bruce'em na cmentarzu, na której bardzo mu zależało. Potem Dini napisał sekcję wprowadzającą Jokera - jednego z uwielbianych przez niego bohaterów. Natomiast Reaves, który świetnie radzi sobie z wielkimi scenami akcji, stworzył kulminacyjne zakończenie. Potem, jak to zwykle robi się ze scenariuszami, wszystko od początku przeanalizowaliśmy i każdy z nas znowu wprowadzał swoje uwagi. Ze wszystkich stron scenariusza w całym tym procesie, zmianie nie uległy tylko te ze sceną na cmentarzu napisaną przez Marty'ego".

Pisząc pomysł historii Burnett założył sobie, aby nie sięgać po regularnych złoczyńców z telewizyjnego pierwowzoru. Wyjątkiem był tylko Joker, który chociaż umieszczony bardziej na drugim planie, odgrywa w filmie jedną z kluczowych ról, na tle wątku miłosnego. "Poza romansem i próbą spojrzenia na rodowód postaci Batmana pod innym kątem, wiedziałem, że gdzieś tam chcę mieć też Jokera" wspomina Burnett. Scenarzyści szczególnie ostrożnie podeszli do pomysłu wprowadzenia tej postaci, aby nie tworzyć aluzji do pierwszego filmu Tima Burtona, ale jak mówi Michael Reaves: "Ostatecznie zdaliśmy sobie sprawę, że pojawienie się Jokera zaowocowałoby w korzyści dla naszej histori, jakich nie można było otrzymać za sprawą filmu fabularnego. "Odgrywam wszystkie te szalone kwestie, a potem pytam się Andreai Romano, naszej kierowniczki obsady, czy przypadkiem nie przesadziłem, a ona na to: 'Chyba żartujesz, przecież to Joker!'" śmieje się Mark Hamill, dla którego nie jest to pierwse spotkanie z tą postacią, podobnie zresztą jak dla Kevina Conroya i kilku innych aktorów, chodź z drugiej strony stanowi na pewno nowe doświadczenie. Tylko Dana Delany - filmowa Andrea - wzdycha z przymróżenie oka: "Chciałabym, aby wszystkie moje filmy były animowane. Siedzisz sobie i nie musisz myśleć, jaka to byłaś gruba tego dnia na planie. Kiedy grasz w filmie fabularnym jest ci gorąco, pocisz się, jest ci niewygodnie. W przypadku filmu animowanego wszystko jest idealne". Eric Radomski: "Nie naciskaliśmy, aby aktorzy podchodzili do tego jak do kreskówki, po prostu pozwoliliśmy im robić swoje". Ponieważ kierownictwo Warner Bros. postawiło warunek, zgodnie z którym film nie mógł wychodzić poza ramy kategorii wiekowej PG, najbardziej problematycznym elementem było obrazowanie morderstw. "Musieliśmy przedstawiać je w bardzo wymijający sposób" wyjaśnia Burnett.

Mówi Paul Dini: "Pomiędzy retrospekcjami obejmującymi okres sprzed 10-15 lat, widzimy, że Gotham nie stało się świetlaną utopią przyszłości, a raczej symbolem upadku". Odzwierciedleniem tego jest miasto przyszłości. Jako wizualny żart, reżyser sekwencji Kevin Altieri ulokował część finału filmu wewnątrz mianiaturowego modelu miasta Gotham City, mieszczącego się właśnie w zrujnowanym mieście przyszłości, gdzie Batman z Jokerem stają się olbrzymami. Był to hold dla ostoi komiksów z ery Dicka Spranga, gdzie często główny bohater walczył na tle gigantycznych rekwizytów. "Zasadniczo film był rozbudowanym odcinkiem serialu. Przedłożyliśmy scenariusz oraz zaprojektowaliśmy wszystko i wysłaliśmy to za granicę. Podeszliśmy do tego z większą starannością, aczkolwiek nigdy nie planowaliśmy kierować filmu do kin" mówi Eric Radomski. Decyzja podjęta została najprawdopodobniej jakiś czas po tym jak jeden z prezesów studia zobaczył scenę otwierającą - wygenerowane komputerowo Gotham City - którą stworzył właśnie Radomski, nie zdając sobie sprawy, że reszta filmu będzie wykonana w 2D. "Przebywaliśmy z Ericiem Radomskim w Japoni, dopracowując z animatorami rozrysy scen, wyjaśniając czego oczekujemy, kiedy nagle dzwonią do nas ze Stanów i dowiadujemy się, że chcą skierować film do kin. Bynajmniej nie byliśmy tym zachwycenia, gdyż mieliśmy już przygotowane i wykonane w telewizyjnym formacie 4:3 rozrysy scen. Było już za późno, aby robić je od nowa - lada chwila musieliśmy przekazać je animatorom. Usiadłem więc nad kawałkiem papieru i precyzyjnym nożykiem wyciąłem z niego szablon adekwatny dla formatu 1.85:1, przyłożyłem go do jednego z rozrysów i powiedziałem: 'Aż tak ciężko nie będzie'. W efekcie musieliśmy przerabiać każde ujęcie, dopasowując szablon. Na szczęście przy większości z nich nie trzeba było niczego dopracowywać, ale jednak taka robota na ostatnią chwilę kosztowała nas trochę nerwów" wspomina Timm.

W filmie Mroczny Rycerz natrafia na ślad nowego czarnego charakteru przybyłego do Gotham, którym jest Phantasm, postać przypominająca kostuchę z poszczępioną peleryną i groźnym ostrzem na jednej z dłoni. Mówi Timm: "Alan Burnett opisał mi tego bohatera jako ducha przyszłych Świąt Bożego Narodzenia. Głównie chodziło o śmiercionośną postać. Stworzyłem coś około dwudzieścia różnych wersji, zanim doszedłem do czegoś, co według mnie wyglądało przyzwoicie". Zdaniem Bruce'a Timma końcowa animacja wyglądałaby o wiele lepiej, gdyby zbyt wiele pieniędzy z budżetu nie było przeznaczonych na rzeczy związane z przyśpieszeniem produkcji. Dodatkowym mankamentem był ciągły wyścig z czasem. "W porównaniu do serialu dysponowaliśmy znaczenie poważniejszym budżetem, lecz nie uważam, żeby było to dość widoczne na ekranie. Wydaje mi się, że film wyglądał ciągle jak odcinek serialu, a nie produkcja kinowa. Gdyby za animację odpowiedzialne było studio Tokyo Movie Shinsa, film miałby trochę więcej finezji, były dokładniejszy. Gdybyśmy też wcześniej wiedzieli, że trafi do kin, z pewnością dołożylibyśmy większych starań, aby poszerzyć jego skalę i uczynić bardziej złożonym".