O FILMIE | RECENZJA | PLAKATY | GALERIA | ZWIASTUNY | NAGRODY | NAJŚWIEŻSZE WIADOMOŚCI

JOKER (USA, 2019)

TYTUŁ POLSKI: JOKER
GATUNEK: Dramat/ Thriller/ Kryminał
BUDŻET: 55 milionów dolarów
CZAS PROJEKCJI: 122 minuty
REŻYSERIA: Todd Phillips
SCENARIUSZ: Todd Phillips i Scott Silverem
STUDIO: Warner Bros. Pictures/ Village Roadshow Pictures
DYSTRYBUTOR W POLSCE: Warner Bros. Poland/ Galapagos
STRONA OFICJALNA: JokerMovie.net
OFICJALNA POLSKA STRONA: Galapagos.com.pl
PREMIERA: 31.08.2019 (Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji)
                   4 października 2019 (USA), kin: 4374
                   4 października 2019 (Polska), kopii: 316
DVD i Blu-ray™: 7 stycznia 2020 (USA)
                          29 stycznia 2020 (Polska)

Zawsze nadrabiaj miną.

Wiecznie samotny w tłumie Arthur Fleck (Joaquin Phoenix) pragnie kontaktu. Mimo to, kiedy idzie brudną ulicą Gotham City, kiedy podróżuje przez miasto pełne podziałów i rozczarowań, ukrywa swoją prawdziwą twarz pod dwiema maskami. Jedną z nich przywdziewa każdego dnia, nakładając makijaż klauna do pracy. Drugiej nie może zdjąć nigdy. To iluzja, jaką otacza się, aby przesłonić fakt, że nie może poczuć się częścią świata wokół, że wciąż jest niezrozumianym facetem, którego życie raz po raz nokautuje. Nieznający ojca Arthur ma wrażliwą matkę, która jest być może także jego najlepszą przyjaciółką. To ona przezwała go kiedyś „wesołkiem”. Ten pseudonim przykleił mu do twarzy uśmiech, za którym kryje się cierpienie serca. Jako wyrzutek, prześladowany przez nastolatków na ulicach, wyszydzany przez urzędników w metrze, a nawet wyśmiewany przez klaunów, z którymi pracuje, jeszcze bardziej odkleja się od otaczającego go społeczeństwa.

Joker przedstawia historię narodzin najsłynniejszego komiksowego łotra uniwersum DC. Przedstawiony w filmie portret Arthura Flecka ukazuje człowieka usiłującego znaleźć swoje miejsce w podzielonej społeczności mieszkańców Gotham. Marzący o choćby odrobinie uznania, próbuje swoich sił jako komik stand-upu. Okazuje się jednak, że ostatecznie zawsze to on jest wyśmiewany. Boleśnie szczere, alegoryczne studium postaci ukazuje, jak człowiek uwięziony w błędnym kole egzystencji, między apatią, okrucieństwem i wreszcie zdradą, podejmuje jedna za drugą fatalne w skutkach decyzje, które uruchamiają tragiczny łańcuch zdarzeń.

Joker jest dziełem reżysera Todda Phillipsa, nominowanego do Oscara autora kultowej komedii Kac Vegas. W rolę tytułową wcielił się trzykrotnie nominowany do Oscara Joaquin Phoenix (Mistrz). Obok niego w obsadzie filmu znaleźli się zdobywca dwóch Oscarów Robert De Niro (Wściekły byk), nominowana do Nagrody Emmy Zazie Beetz (Deadpool 2), laureatka Złotego Globu Frances Conroy (serial Sześć stóp pod ziemią), Brett Cullen (Mroczny Rycerz powstaje), Shea Whigham (serial Zakazane imperium”) oraz nominowany do Nagrody Emmy Bill Camp (Zniewolony).

„Uwielbiam złożoność postaci Jokera. Uznałem, że jego narodziny są warte zbadania w filmie, bo nikt tego wcześniej nie zrobił. Nawet w kanonie nie istnieje formalnie uznana wersja jego początku. Dlatego wraz ze Scottem Silverem napisaliśmy wersję historii o złożonej i skomplikowanej postaci, o tym, jak się zmienia i… spada w otchłań. Właśnie to mnie interesowało. Nie historia Jokera, ale historia stawania się Jokerem” – mówi o swoim najnowszym filmie jego reżyser i współscenarzysta Todd Phillips.

Pomysł na Jokera narodził się w głowie Todda Phillipsa już w 2016 roku. Inspiracji dostarczyły autorowi filmy z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, w szczególności dwa klasyki wyreżyserowane przez Martina Scorsese, Taksówkarz i Król komedii, w których główne role brawurowo zagrał Robert De Niro. Punktem wyjścia dla Phillipsa i drugiego scenarzysty Scotta Silvera był klasyczny już komiks Batman: Zabójczy żart, ale scenariusz, który napisali, nie powstał na podstawie żadnej z komiksowych opowieści.

„Jednym z wątków, które pragnęliśmy zgłębić w tym filmie jest empatia, a szczególnie jej brak, tak dotkliwy w świecie otaczającym Arthura” – wyjaśnia Todd Phillips. „Arthur na początku po prostu chce dać ludziom uśmiech. Chce, aby się śmiali. Dlatego jest klaunem. Dlatego marzy o tym, by zostać komikiem. Chce jedynie uczynić świat odrobinę weselszym miejscem. Ale łamie go toksyczne otoczenie Gotham: brak współczucia, empatii, zwykłej uprzejmości… To one powołują do życia Jokera” – dodaje Scott Silver.

Arthur w interpretacji Phillipsa i Silvera to człowiek uwięziony w błędnym kole niezrozumianych sygnałów. Nawet jego niekontrolowany, niestosowny śmiech, który tym bardziej przybiera na sile, im bardziej próbuje go powstrzymać, nie przysparza mu sympatii ze strony spotykanych na co dzień osób. Przeciwnie, staje się on kolejnym powodem do drwin i wyobcowania ze społeczności Gotham.

„Były chwile kiedy mu współczułem, nawet wydawało mi się, że rozumiem jego pobudki. Ale po chwili decyzje, jakie podejmował, znów były dla mnie odpychające. Odegranie tej postaci stanowiło dla mnie wyzwanie jako dla aktora. Wiedziałem też, że będzie to wyzwanie dla widowni i ich wcześniejszego pojęcia o Jokerze, bo w tym fikcyjnym świecie, podobnie jak w tym prawdziwym, nie ma prostych odpowiedzi” – wspomina odtwórca tytułowej roli, Joaquin Phoenix.

Co ciekawe, Todd Phillips i Scott Silver od razu pisali swój scenariusz z myślą o Joaquinie Phoeniksie. „Kiedy inni siedzą i zliczają słupki, Joaquin daje ci jazzową improwizację. On po prostu jest jednym z najlepszych. Jest nieustraszony. Jego kreacje są odważne i poruszające. Uznałem, że jeśli uda nam się go zaangażować, naprawdę będziemy w stanie zrobić coś wyjątkowego” – wyjaśnia Todd Phillips.

Angaż Phoenixa nie był jednak pewny. W dobie obecnej mody na filmy komiksowe aktorowi w przeszłości kilkukrotnie proponowano role w produkcjach na podstawie opowieści obrazkowych, ale konsekwentnie je odrzucał. Jednak tym razem scenariusz zaintrygował go na tyle, że zmienił zdanie. „Scenariusz wydał mi się wyrazisty, złożony i niepodobny do czegokolwiek, z czym miałem wcześniej do czynienia. Todd patrzy na świat w zupełnie wyjątkowy sposób, który, według mnie, doskonale sprawdza się w tym filmie. Kiedy pracuję z jakimś reżyserem, to chcę, aby to był ktoś, kto podchodzi do tematu w całkiem niepowtarzalny sposób. Ten film mógł stworzyć tylko i wyłącznie Todd” – mówi Joaquin Phoenix.

Aktor nie tylko przyjął rolę w filmie, ale bardzo się dla niej poświęcił. Aby wcielić się w postać Arthura Flecka autor przeszedł na restrykcyjną dietę, dzięki której schudł aż 20 kilogramów. „Chciałem, aby wyglądał na głodnego i niezdrowego. Jak głodujący wilk” – wyjaśnia Todd Phillips.

Prace na planie Jokera rozpoczęły się we wrześniu 2018 roku w Nowym Jorku. Większość zdjęć do filmu zrealizowano w plenerach miasta, które Billowi Fingerowi i Bobowi Kane’owi, twórcom postaci Batmana, posłużyło za pierwowzór komiksowego Gotham. „To, co w Gotham stworzonym przez Todda i Scotta mnie porusza, to fakt, że to świat, który rozumiem. To świat, który źle obchodzi się z tymi, dla których życie jest najtrudniejsze” – mówi scenograf Mark Friedberg. „Dysfunkcjonalność, alienacja władz… Taki był Nowy Jork w czasach mojej młodości. Był brudny. Każda spółka miejska w którymś momencie strajkowała, a jeśli nie, to znaczyło to, że była skorumpowana. To właśnie to zrobiło na mnie takie wrażenie, kiedy pierwszy raz przeczytałem scenariusz. Od tego zaczęliśmy naszą rozmowę o świecie Jokera, od Gotham, które nie jest Nowym Jorkiem, ale osobnym mrocznym, brutalnym, trudnym miastem, zakorzenionym w naszej wspólnej przeszłości” – dodaje scenograf.

Znalezienie wszystkich plenerów potrzebnych do nakręcenia filmu o Gotham w latach 70-80-tych stanowiło wyzwanie, gdyż, jak twierdzi Friedberg – „fizyczny świat, który staramy się przedstawić, nie jest tak łatwo dostępny, ponieważ przebudowaliśmy nasze miasta, stawiając szklane drapacze chmur i centra handlowe. Aby stworzyć potrzebne nam miasto, musieliśmy w końcu udać się do Newark, gdzie zbudowaliśmy Gotham Square, do Jersey City w stanie New Jersey oraz w głąb nowojorskich okręgów.”

Ostatni klaps na planie Jokera padł 3 grudnia 2018 roku. Pierwszy zwiastun produkcji został zaprezentowany na konwencie CinemaCon 2 kwietnia 2019 roku. Tego samego dnia materiał został opublikowany w internecie, gdzie w ciągu zaledwie kilku godzin od premiery został odtworzony ponad 8 milionów razy.

Światowa premiera filmu odbyła się podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji, gdzie obraz został zaprezentowany w konkursie głównym. Produkcja została entuzjastycznie przyjęta przez widzów i krytyków, a na festiwalu zdobyła trzy nagrody, w tym Złotego Lwa – Grand Prix imprezy dla najlepszego filmu.

Na ekrany światowych kin „Joker” wszedł na początku października, od pierwszych dni spotykając się z olbrzymim zainteresowaniem widzów. Tylko w pierwszy weekend wyświetlania w USA obraz wygenerował przychody w wysokości ponad 96 milionów dolarów, a przypomnijmy, że jego produkcja pochłonęła zaledwie $55 milionów. W sumie jesienny hit Warner Bros. zarobił w kinach na całym świecie ponad miliard dolarów stając się pierwszym w historii filmem z kategorią wiekową R (dla widzów do lat 17 z towarzyszącą osobą dorosłą), której udała się ta sztuka.

Produkcja: Todd Phillips, Bradley Cooper, Emma Tillinger Koskoff
Producenci wykonawczy: Richard Baratta, Joseph Garner i Bruce Berman

Zdjęcia: Lawrence Sher
Muzyka: Hildur Guðnadóttir
Montaż: Jeff Groth
Kostiumy: Mark Bridges
Scenografia: Mark Friedberg
Obsada: Joaquin Phoenix, Robert De Niro, Zazie Beetz, Bill Camp, Frances Conroy, Brett Cullen, Glenn Fleshler, Douglas Hodge, Marc Maron, Josh Pais, Shea Whigham